دیتاسنتر (بانک اطلاعاتی) یکی از استراتژیکی‌ترین نقاط در هر سازمان هستند. همانطور که مشخص است در آن‌ها اطلاعات سازمانی که یکی از ارزشمندترین دارایی‌های هر سازمان است نگهداری می‌شود.
در صورت وقوع هر گونه حریق آسیب وارده تنها متوجه تجهیزات نمی‌شود بلکه برای تخمین خسارت واقعی حریق لازم است پیامدهای جانبی حریق نیز در نظر گرفته شود:
- از دست رفتن اطلاعاتی که در اغلب موارد قابل بازیابی نیستند.
- از کارافتادگی مجموعه تا بازیابی مجدد سیستم.
- خسارت وارده در نتیجه بازیابی تمام داده‌ها.
در دیتاسنترها حفاظت باید در سه زمینه لحاظ شود:
- حفاظت افراد حاضر در محل
- حفاظت تجهیزات و اطلاعات آن‌ها
- حفاظت ساختمان برای جلوگیری از انتقال حریق به سایر نقاط و ایجاد تخریب بیشتر
عوامل مخاطره آفرین در دیتاسنترها:
- حریق‌های معمولی کلاس A: حریق موادی همچون چوب، پارچه، لاستیک و پلاستیک‌های خاص
- A+ (UNE و ISO) یا C (NFPA): حریق تجهیزات الکترونیکی
منابع حریق در دیتاسنترها:
در صورت هرگونه بی‌احتیاطی یا عدم رعایت نکات ایمنی حریق رخ داده و فورا پراکنده می‌شود. با توجه به حضور هوا واکنش‌های زنجیره‌ای حریق ادامه پیدا خواهد کرد بنابراین بهترین راه برای شکستن این زنجیره حذف سوخت و انرژی فعال‌سازی است.
بنابراین به منظور ارزیابی خطر آتش‌سوزی لازم است میزان ماده سوختنی موجود در محیط و عوامل ایجاد جرقه به طور متناسب در نظر گرفته شود.
در هنگام بررسی ریسک حریق در دیتاسنترها علی‌الخصوص آن‌هایی که ابعاد بزرگتری دارند باید در نظر داشت که در اغلب موارد دیتاسنتر سقف و کف کاذب دارد که سیم‌کشی برق و داده در هر دوی آن‌ها انجام می‌شود. سقف و کف کاذب باید جزو فضاهایی در نظر گرفته شوند که امکان بازرسی و تعمیر و نگهداری آن‌ها دشوار است و می‌توانند منبع بالقوه‌ای برای حریق باشند.
عوامل اصلی حریق در دیتا سنترها:
|
عوامل بیرونی: · انواع آلاینده · تجهیزات گرمایشی · تابش خورشید · تغییر شرایط دمایی محیط |
عوامل داخلی: · جرقه ناشی از سوئیچ‌ها · اتصال کوتاه · افزایش بار مجموعه · الکتریسیته ساکن |
انجام عملیاتی همچون جوشکاری، برشکاری و استفاده از موتورهای احتراقی در محیط برای تغییر و یا گسترش فضا.
الزامات مربوط به طراحی سیستم اطفای حریق مناسب برای دیتاسنترها:
الزامات مربوط به اندازه فضا:
ابعاد فضای تحت حفاظت یکی از عوامل مهم در طراحی محسوب می‌شود چرا که ابعاد فضا در جانمایی سیلندرها و در درجه بعد فشار ذخیره‌سازی هر سیلندر به شدت موثر است. سیستم‌های اطفایی را براساس اندازه فضا به ترتیب زیر می‌توان دسته‌بندی کرد:
فضاهای کوچک:
- سیستم اطفای حریق گازهای خنثی
- سیستم اطفای حریق گازی FM200
- سیستم اطفای حریق گازی NOVEC 1230
فضاهایی با ابعاد متوسط:
- سیستم اطفای گازی گازهای خنثی
- سیستم اطفای گازی FM200
فضاهایی با ابعاد بزرگ:
- سیستم اطفای حریق گازهای خنثی
- سیستم اطفای حریق واترمیست
الزامات کلی در طراحی سیستم اطفای حریق برای دیتاسنترها:
الزامات کلی:
موثرترین روش حفاظت از این محیط‌ها اطفای توتال (TOTAL FLOODING) است. (البته شرط لازم برای اطفای توتال بسته بودن یا به حداقل رساندن خروجی‌های هواست)
بررسی فشار و میزان ماده اطفایی از اهمیت بالایی برخوردار است به نحوی که تمام استانداردها و قوانین بر اهمیت آن تاکید دارند. به منظور اتوماتیک نمودن عملیات اطفا از سوئیچ‌های فشار و سیستم‌هایی برای وزن کردن سیلندرها استفاده می‌شود که عامل نیروی انسانی را حذف می‌کند. در صورت هرگونه تخلیه یا افت فشار هر دوی این تجهیزات قادر هستند سیگنالی به کنترل پنل ارسال نمایند.
بعد از بررسی ویژگی‌های فضای تحت حفاظت و نوع ماده اطفایی و سیلندرهای ذخیره، می‌توان دو مکان برای جانمایی سیلندرها در نظر گرفت:
- نزدیکترین مکان به محل پرمخاطره‌ای که قصد حفاظت از آن را داریم. (که این امر در صورتی اجرایی است که فضای کافی برای اینکار وجود داشته باشد و فضای جداگانه‌ای از قبل برای سیلندرها تعبیه نشده باشد)
- قرار دادن سیلندرها در محفظه‌ای که از قبل برای آن طراحی شده است، که این محفظه ممکن است از محل خطر فاصله داشته باشد.
سلکتور ولوها و سیستم پشتیبان:
در صورتیکه در نظر داشته باشیم که از چندین محفظه با ریسک حریق پایین حفاظت کنیم، بهترین راهکار این است که سیستم را براساس پرمخاطره‌ترین مکان طراحی کنیم. به این ترتیب به کمک سلکتور ولوهایی که بر روی سیستم نصب می‌شود می‌توان به کمک یک مجموعه سیلندر واحد تمام محوطه حریق را حفاظت کرد. برای اطمینان بیشتر می‌توان چندین سیلندر به عنوان سیستم پشتیبان نیز در نظر گرفت که در هنگام شارژ مجدد یا انجام عملیان تعمیر و نگهداری بر روی یک مجموعه سیلندرهای پشتیبان وارد مدار خواهند شد.
میزان ماده اطفایی سیلندرهای پشتیبان باید با سیلندرهای اصلی برابر باشد.
اهمیت اندازه محدوده خطر:
سیستم حفاظتی و ماده اطفایی به شدت به اندازه، شکل و چیدمان فضا بستگی دارد. فشار نیز یکی از عواملی است که نباید تاثیر آن را نادیده گرفت.
در هنگام انتخاب سیستم اطفای مناسب باید در نظر داشت که دیتاسنترها فضاهایی هستند که افراد در آن‌ها حضور دارند. پس ماده اطفایی ترجیحا نباید آثار سویی برای افراد حاضر در محیط در پی داشته باشد.
- تعداد سیلندرها و فضای لازم برای ذخیره آن‌ها
- فشار ماده اطفایی براساس طول و قطر لوله‌کشی.
- نوع نازل بسته به جریان ، توزیع ، شعاعی یا 180 درجه ، باز یا بسته (WATER MIST) و غیره.
- پیکره‌بندی سیستم به همراه یا بدون سلکتور ولو، سیستم پشتیبان، چیدمان مجموعه سیلندرها، شیرها و غیره.
به طور مختصر سیستم اطفا باید چند ویژگی اصلی داشته باشد:
- توانایی پاسخگویی سریع را داشته باشد
- سمی نباشد
- پسماندی از خود برجای نگذارد
- رسانای جریان الکتریکی نباشد
سیستم اطفای حریق گازهای خنثی برای مهار حریق دیتاسنترها:
گازهای خنثی با ترکیب درصد متفاوت و نام تجاری متفاوت موجودند:
|
IG-01 - آرگون IG-55 – 50% آرگون و 50% نیتروژن IG-100 - نیتروژن IG-541 – 52% نیتروژن + 40% آرگون + 8% CO2 |
مزایای سیستم اطفای گازی گازهای خنثی:
- مستقیم از جو بدست آمده است
- ماده اطفایی نسبتا ارزانی است
- پس از اطفا مه و دود ایجاد نکرده و دید افراد حاضر در محیط را کاهش نمی‌دهد
- از لحاظ شیمیایی خنثی است
- فشار ذخیره 150، 200 و 300 بار است
- امکان لوله‌کشی طولانی آن وجود دارد
این سیستم در حالت پرفشار قرار دارد بنابراین می‌توان در لوله‌کشی طولانی‌تر و سلکتور ولو برای آن اتخاذ کرد.
سیستم اطفای حریق FM200 برای مهار حریق دیتاسنترها:
سیستم اطفای گازی FM200 یکی از سیستم‌های اطفای ایمن برای افراد و تجهیزات است که در محیط ایمن دیتاسنترها نیز کاربرد فراوان دارد. سیستم اطفای FM200 بسیار پایدار است و حتی مدت زمان طولانی بدون استفاده باقی بماند به واحدهای حساس آسیبی نمی‌رساند.
مزایای سیستم اطفای FM200:
- برای محیط‌هایی که افراد در آن حضور دارند مخاطر‌ه‌ای در پی ندارد.
- سطح اکسیژن اتاق را کاهش نمی‌دهد.
- حاشیه امنیت را بالا می‌برد.
- ظرفیت اطفایی بالایی دارد.
- در فشار 24 تا 60 بار ذخیره می‌شود.
- باعث خوردگی تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی نمی‌شود.
سیستم اطفای حریق واترمیست برای مهار حریق دیتاسنترها:
سیستم اطفای حریق واترمیست را می‌توان برای حفاظت از تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی مورد استفاده قرار داد. عملکرد آن به نحوی است که محصولات جانبی حریق همچون دود را به حداقل می‌رساند. توان سرمایشی بالایی دارد و مانع آسیب رسیدن به سازه و تخریب آن به خاطر حرارت بالا می‌شود. راندمان سیستم به شدت به استانداردهای طراحی در نظر گرفته شده برای آن بستگی دارد که این استاندارد برای دیتاسنترها OH1 است.
مزایای سیستم اطفای حریق واترمیست:
- به حداقل فضای ممکن نیاز دارد
- ظرفیت اطفای بالایی دارد
- با سایر مواد واکنش شیمیایی نمی‌دهد
- به سرعت دما را کاهش می‌دهد
- برای حفاظت از فضاهای بزرگ مناسب است
- لوله‌کشی کوچکتری دارد
- نصب و راه‌اندازی آن آسان است
- تعمیر و نگهداری آن ساده‌ست