سیستم‌های اطفای حریق گازی یا کلین اجنت‌ها از پرکاربرد‌ترین سیستم‌های اطفای حریق در صنایع محسوب می‌شوند. در این سیستم‌ها مواد اطفایی متفاوت با خواص متفاوت به کار می‌رود که هر گروه در صنایع و فضای مشخصی به کار می‌رود. مواد اطفایی به کار رفته در سیستم‌های اطفای گازی در دو دسته مواد شیمیایی و طبیعی دسته‌بندی کرد که در ادامه در نظر داریم در مورد تفاوت این دو گروه بیشتر صحبت کنیم.

سیستم‌های اطفای حریق گازی شیمیایی:

سیستم اطفای حریق FM200:

• سیستم اطفای حریق FM200 در اوایل دهه 90 به طور تجاری به بازار معرفی شد.
• گاز FM200 سمی نیست و به نیروی انسانی حاضر در محیط آسیبی نمی‌رساند.
• FM200 در هنگام اطفا در 10 ثانیه تخلیه می‌شود.
• پتانسیل تخریب لایه اوزون آن صفر است یا به بیان دیگر هیچگونه تاثیر مخربی بر روی لایه اوزون ندارد.
• این گاز شیمیایی برای 36 سال در اتمسفر باقی می‌ماند.
• پتانسیل گرمایشی آن 3300 است.
• با پروتکل کیوتو مطابقت دارد.

سیستم اطفای حریق گازی شیمیایی NOVEC 1230:

• سیستم اطفای حریق NOVEC 1230 در سال 2001 به صورت تجاری به بازار معرفی شد.
• در زمان اطفا در عرض 10 ثانیه در محیط تخلیه می‌شود.
• ماده اطفایی کلین محسوب شده و هیچ پسماندی از خود برجای نمی‌گذارد.
• گاز NOVEC 1230 سمی نیست و به نیروی انسانی حاضر در محیط آسیبی نمی‌رساند.
• هیچگونه تاثیر مخربی بر روی لایه اوزون ندارد.
• این گاز برای مدت 5 سال در اتمسفر باقی می‌ماند.
• پتانسیل زمین گرمایشی آن 1 است.
• ضریب ایمنی خوبی دارد.
• در دو فشار 25 و 42 بار موجود است.

سیستم‌های اطفای گازی طبیعی:

سیستم‌های Inert:

نمونه‌ای از چیدمان سیلندرهای سیستم‌های اطفای حریق گازی شیمیایی:

درسیستم‌های اطفای حریق گازی شیمیایی به منظور پوشش بهینه سیلندرها باید به طور پراکنده در مکان‌های مشخصی از فضا جانمایی شوند.

نمونه‌ای از چیدمان سیلندرهای سیستم‌های اطفای حریق گازی INERT :

در سیستم‌های اطفای حریق گازی INERGEN نیازی به چیدمان پراکنده سیلندرها نیست و به کمک یک بانک سیلندر مرکزی می‌توان کل فضا را پوشش داد. این مجموعه سیلندر مرکزی می‌تواند تا 100 متر از محدوده خطر فاصله داشته باشد.

حجم گاز مورد نیاز در سیستم‌های اطفای گازی شیمیایی یا طبیعی چطور محاسبه می‌شود؟

حجم گاز مورد نیاز در این سیستم‌ها براساس حجم فضای تحت حفاظت و برای محیط‌هایی با چندین فضا براساس فضایی با بزرگترین ظرفیت ممکن محاسبه می‌شود.

همانطور که در تصویر مشخص است. در این نمونه محیطی با 4 زون حریق وجود دارد. هر کدام از این زون‌ها تعداد سیلندر مشخصی نیاز دارد که نهایتا فضایی با بیشترین ظرفیت تعیین کننده تعداد سیلندرهای مورد نیاز برای بانک سیلندر مرکزی است.

نحوه عملکرد سیستم INERGEN در هنگام اطفاء:

در سیستم اطفای حریق INERGENT در هنگام اطفا ترکیبی از 60% هوای معمولی و 40% گازهای خنثی ایجاد می‌کند که کل محوطه تحت حفاظت را پر می‌کند.

گازهای خنثی با کاهش اکسیژن محیط حریق را کنترل می‌کنند طبق نمودار زیر با تخلیه گاز سطح اکسیژن کاهش یافته و حریق ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود تا جاییکه به حاشیه امن خود می‌رسد. فرآیند اطفا برای INERGENT ها 60 ثانیه به طول می‌انجامد که در این بازه زمانی نهایتا نسبت گازهای خنثی به اکسیژن حاضر در محیط به 12/5% می‌رسد.   

نحوه عملکرد سیستم‌های chemical در هنگام اطفاء:

در سیستم‌های اطفای شیمیایی برای اطفا کننده‌های متفاوت غلظت طراحی متفاوتی تعریف شده است. در این سیستم نیز مکانیزم اطفا براساس کاهش اکسیژن محیط است. گاز تمام محوطه را پر می‌کند و پس از اطفاء نهایتا از شکاف درب‌ها، پنجره‌ها، کاشی‌های سقف یا به کمک سیستم تهویه از محیط تخلیه می‌شود.

در صورتیکه الزامات طراحی به درستی رعایت نشده باشد و تخلیه زودتر از مدت زمان مقرر انجام شود. از آنجاییکه این گازهای شیمیایی از هوا سنگین‌تر هستند ماده اطفایی نزدیک کف اتاق قرار می‌گیرد و احتمال اشتعال مجدد حریق وجود دارد.

در حالیکه این مطلب در مورد اطفا کننده‌های طبیعی صدق نمی‌کند. این اطفا کننده‌ها وزنی نزدیک به هوا دارند و به خوبی با آن مخلوط شده و بسیار کندتر از اطفا کننده‌های شیمیایی از محیط تخلیه می‌شوند.

سیستم‌های اطفای حریق طبیعی افزایش فشار بیشتری ایجاد می‌کنند یا شیمیایی؟

باید در نظر داشت که هر دوی سیستم‌های اطفای حریق طبیعی و شیمیایی به یکباره فشار محیط را به شدت بالا می‌برند پس حتما باید سیستم تخلیه فشار مناسبی برای محیط در نظر گرفته شود.

در نمودار زیر میزان افزایش فشار ناشی از اطفا کننده‌های شیمیایی و طبیعی به صورت مقایسه‌ای رسم شده‌ است:

مقایسه مزایا و معایب سیستم‌های اطفای حریق گازی شیمیایی و طبیعی: