سیستم‌های اعلام حریق برای تشخیص و اعلام حریق باید به منبع الکتریکال متصل باشند. نیروی الکتریسیته برای فعال‌سازی این سیستم‌ها از طریق اتصال مستقیم به برق یا باتری‌های پشتیبان نصب شده بر روی پنل تامین می‌شود. حال اگر در هنگام آتش‌سوزی یا به دلایل مختلف منبع تغذیه یا باتری به درستی کار نکند یا برق مجموعه قطع شود تشخیص حریق به درستی انجام نخواهد شد و ریسک حریق بسیار بالا می‌رود. در این مطلب در نظر داریم در مورد سیستم اعلام و اطفای نوینی تحت عنوان «سیستم فایرتیوپ» صحبت کنیم که برای تشخیص و متعاقبا مهار حریق به نیروی برق وابسته نیست.
در ابتدا بد نیست نگاهی کلی به سیستم‌های مهار حریق داشته باشیم.
سیستم‌های اطفای حریق براساس عملکرد در دو دسته قرار می‌گیرند:
سیستم‌های مهندسی شده (engineered systems) و سیستم‌های پیش مهندسی شده (Pre-engineered systems).
سیستم‌های مهندسی شده می‌توانند از کل فضا حفاظت کنند، به عنوان مثال کلین اجنت‌ها که اثر نامطلوبی بر روی تجهیزات الکترونیکی از خود برجای نمی‌گذارند و بدون برجا گذاشتن تاثیر نامطلوب بر روی افراد حاضر در محیط یا برجا گذاشتن هرگونه پسماند می‌توانند به نحو مطلوب حریق را اطفا نمایند.
سیستم‌های پیش مهندسی شده برای حفاظت از فضاهای کوچک حتی فضاهای خیلی کوچک همچون محفظه‌های موتور و الکتریکال پنل‌ها مورد استفاده قرار گیرند. اطفای این فضاها می‌تواند به صورت لوکال یا توتال انجام شود.
سیستم اطفای حریق فایرتیوپ جزو سیستم‌های مهار حریق پیش مهندسی شده است.
مواد اطفایی در سیستم‌های مهندسی شده و پیش مهندسی:
مواد اطفایی محدودی می‌توانند در سیستم‌های پیش مهندسی شده مورد استفاده قرار بگیرند. به عنوان مثال برای اطفای حریق‌های کلاس K می‌توان از اطفا کننده‌های فوم یا سایر پودرهای شیمیایی تر استفاده کرد در حالیکه در سیستم‌های مهندسی شده از پودر خشک شیمیایی ABC استفاده می‌شود که می‌تواند کلاس‌های حریق A، B و C را به نحو مطلوب اطفا نماید.
سیستم‌های پیش مهندسی شده به دو صورت موجودند. اولی سیستم تشخیص فعال الکتریکال، دومی سیستم تشخیص غیر الکتریکال. تشخیص فعال نیازمند منبع الکتریکی است که به طور پیوسته حرارت و دود را نظارت کند. سیستم تشخیص غیر الکتریکی به منبع برق نیاز ندارد.
چطور به صورت غیر الکتریکال می‌توان حریق را تشخیص داد؟
سیستم اطفای حریق فایرتیوب در حقیقت یک سیستم تشخیص و اطفای پیش مهندسی شده غیر الکتریکال است. فایرتیوپ از یک سیلندر حاوی ماده اطفایی و لوله‌های انعطاف پذیر به نام سنسور تیوپ تشکیل شده است.
سنسورتیوپ‌ها در سرتاسر فضای مورد حفاظت قرار می‌گیرند. با بالارفتن حرارت سنسور تیوپ سوراخ می‌شود؛ افت فشار ایجاد شده و ماده اطفایی تخلیه می‌شود.
در فایرتیوپ می‌توان چه مواد اطفایی به کار برد؟
در سیلندرهای فایرتیوپ می‌توان مواد اطفایی زیر را ذخیره شود:
- کربن‌دی‌اکسید
- پودر خشک شیمیایی
- کلین اجنت‌هایی همچون FM200 و Novec1230
- اطفا کننده‌های فوم
ساز و کار سیستم‌های اطفای حریق فایرتیوپ به چه صورت است؟
سیستم‌های فایرتیوپ با تمرکز بر تغییرات دما و فشار کار می‌کنند.
سنسورتیوپ‌ها قلب سیستم اطفای حریق فایرتیوپ هستند. این سنسورها در سرتاسر فضا قرار می‌گیرند و به خاطر نزدیکی به منبع حریق می‌توانند 10 برابر سریعتر اطفا را انجام دهند. سنسورتیوپ‌ها برای تشخیص حریق به نیروی الکتریسیته نیاز ندارند و حتی در حضور گرد و غبار، ذرات معلق و سایر آلاینده‌های محیطی نیز می‌توانند عملیات اطفا را به نحو مطلوب انجام دهند.
 |
مکانیسم اطفای مستقیم و غیرمستقیم در سیستم‌های اطفای حریق پیش مهندسی شده فایرتیوپ چگونه است؟
اطفای مستقیم (Direct Release):
در سیستم اطفای مستقیم ماده اطفایی از سوراخ ایجاد شده از سنسور تیوپ تخلیه می‌شود.
سیستم اطفای مستقیم عموما برای پنل‌های الکتریکی و رک‌های سرور به کار می‌روند.
مزیت اصلی امکان استفاده از سنسورتیوپ‌ها برای اطفای مستقیم در این است که از آنجاییکه از هیچ فلزی در این تجهیزات استفاده نشده آلارم خطایی برای تجهیزات الکتریکی ایجاد نمی‌کنند و می‌توان آن‌ها را در داخل تجهیزات الکترونیکی نیز به کار گرفت.
اطفای غیرمستقیم (Indirect Release):
در اطفای غیرمستقیم سنسورتیوپ سوراخ می‌شود و در نتیجه افت فشار پیغام تخلیه را به سیلندر مخابره می‌شود. در مرحله بعدی ماده اطفایی از طریق نازل‌های مشخص تعبیه شده در فضا تخلیه می‌شود.
از تخلیه غیرمستقیم عموما در وسایل نقلیه عظیم‌الجثه و ماشین‌های CNC استفاده می‌شود.
مزیت اصلی این روش در این است که به کمک آن ناظر شخص سوم می‌تواند اطمینان حاصل کند که پیغام تخلیه به درستی اعلام شده و حریق به درستی اطفا شود.